Atropin Bitkisel Mi? Bitkilerin Gizemli Dünyasına Bir Bakış
Atropin Nedir, Nereden Çıkar? Aha, Cevap Geldi!
Atropin denince ne hissediyorsunuz? Büyük ihtimalle, “Bunu duyduğumda bir şeylerin yanlış gitmeye başladığını hissettim” diyorsunuz. Hadi itiraf edin, kafanızda hemen bir şeyler kıvılcımlanıyor: “Atropin bitkisel mi? Ne alakası var?” Ben de tam olarak o noktadayım, çünkü bir ara bana da sormadınız kalmadı. Bütün geceyi “atropin bitkisel mi?” diye düşünerek geçirdiğimi kimse bilmiyor. Ama siz ne yapıyorsunuz? “Bitkisel olabilir mi ya?” diyorsunuz ve işin aslını merak ediyorsunuz. Hadi bakalım, biraz derinlere inelim.
Şimdi, sıklıkla televizyonlarda ya da internetin derinliklerinde “atropin” kelimesi geçerken, hemen bir bitki falan aklınıza geliyordur, değil mi? Çünkü hepimiz biraz doğa severiz, her şeyin organik, doğal ve ekolojik olmasını isteriz. Ama bakalım, atropin gerçekten bitkisel bir şey mi? Hadi biraz açalım.
Atropin: Bitkisel Bir Düşman mı, Dost mu?
Atropin, aslında tam bir “doğa işkencecisi” değil ama “doğal” da değil. Atropin, Solanaceae familyasına ait, yani halk dilinde “Patlıcangiller” ailesine ait bir bitkiden elde edilen bir alkaloittir. Eğer bir bitkiyi seviyorsanız ve “atropin bitkisel mi?” diye merak ediyorsanız, bilin ki bu bitki biraz farklı. Patlıcan, domates ve patates gibi sevimli yiyecekler de aynı ailedendir ama atropin içeren Atropa belladonna (diğer adıyla zehirli diken) gibi türler de var. Hani her ailesinin “kara koyunu” vardır ya, işte burada da o var. Ne yazık ki, Atropin’in bitkisel olup olmadığına cevap verirken, ilk önce biraz karanlık tarafa bakmamız gerekiyor.
Belladonna, halk arasında “zehirli diken” olarak bilinir. Yani bu bitkiyi seviyorsanız, büyük ihtimalle yanlış bir seçim yapmışsınız demektir. Evet, doğru duydunuz! Hem de “zehirli”. Tıpkı “Aman şekerim, bu çayı içmek sana iyi gelir” diyen dostlarınız gibi, bu bitki de pek güvenilir değil. Belladonna bitkisi, oldukça toksik olup, atropin içerir. Bunu duyduğunuzda, “Eee, bitkisel olduğunda her şey masum mu?” diye düşünmeye başladım. Hadi gelin, biraz daha derinlemesine inceleyelim.
Atropin Bitkisel Mi? Gerçekten Sadece Bir Bitki Mi?
Bir yandan işin eğlenceli kısmına geliyoruz: Atropin, evet bir bitkiden elde edilir, ama bu bitki aslında “doğal ilaç” gibi düşünebileceğimiz bir şey değil. Atropin, tıbbi amaçlar için kullanılan bir bileşendir. Aslında, vücudumuzdaki bazı sinir sistemleriyle oynayarak çalışan bir madde. Yani, bir yerlerde tıbbi alanda “Öğrenciler, acil servislerde genelde atropin kullanılır” yazıyorsa, hemen “Bitkisel mi acaba?” sorusuna yanıt vermek gerek: Değil, dostum. O bir ilaç!
Düşünsenize, bir akşam arkadaşlarınızla birlikte bir kafede oturuyorsunuz. Yanınızdaki kişi, “Ya, atropin de ne ya? Bitkisel midir sence?” diye soruyor. Tabii ben de durur muyum? Hemen devreye giriyorum: “Abi, ne bitkisi ya! Benim bildiğim kadarıyla, bitkilerden elde edilen zehirli bir şey, hastanelerde kullanılır. Atropin, nörolojik bir tedavide kullanılıyor ama bildiğimiz çayı demleyip içmeye de benzemiyor, biraz ciddi bir iş.”
Çünkü, gerçekte atropin, zehirli diken (belladonna) gibi bitkilerden çıkarılır ve vücutta ciddi değişiklikler yaparak sinirleri etkiler. Yani, hani şu bitkisel ilaçlar satan dükkanlar var ya, işte o bitkilerden hiçbirinin içinde bu yok! Eğer varsa, o zaman başınıza büyük bir iş gelmiş demektir.
Hadi Biraz Mizah Katalım: “Zehirli Dikenin Kardeşi” Belladonna
Biraz eğlenceli olalım, ne dersiniz? Hepimizin yaşamında bir dönüm noktası vardır. Bu da, yediğimiz her şeyin “organik” olduğunu düşündüğümüz dönüm noktası. “Şu evdeki bitkilerden çay yaparım, ne zarar verebilir ki?” diye düşünüyorsunuz, fakat o “zehirli diken” diye bilinen Atropa belladonna bitkisini bulup içmekte çok da sağlıklı bir tercih değil. Hayat, gerçekten bazen komik olabiliyor.
Bir gün bir arkadaşım, “Bu zeytin yağları, lavanta yağı falan iyidir diyorlar. Sen hiç denedin mi?” diye soruyor. “Ben de diyorum ki, ‘Bunu da deneyeyim, belki içimi rahatlatır’.” Gülüyoruz, ama aynı şeyi atropinle yaparsak işler biraz karışır, dostlar. Atropin, kesinlikle eğlencelik bir şey değil!
Sonuç: Atropin, Bitkisel mi, Yoksa Doğal Bir Tehlike Mi?
Sonuç olarak, atropin bitkisel değildir, ama bitkilerden elde edilir. Yani, aslında “bitkisel” kelimesi biraz yanıltıcı olabilir. Eğer bu yazıyı okurken “atropin bitkisel mi?” diye merak ettiyseniz, cevabım şu: Atropin bitkisel bir bileşendir, ama zehirli ve tıbbi kullanım için tasarlanmıştır. Aslında, kesinlikle sıradan bir bitki değil.
Yani, biraz “kimyasal” ama doğal bir madde. Hadi, bir dahaki sefere, bitkisel çay içmenin size ne kadar iyi geldiğini düşünürken, bunun atropin içeren bir bitkiden yapıldığını unutmayın. Şu an düşünüyorum da, belki gerçekten bu konuda daha dikkatli olmalıyım…